jij kunt
logo
“Zen gaat toch buiten de geschriften om?” Jawel, teksten over zen lezen brengt je geen stap dichter bij weten wie je bent, je Boeddhanatuur. Door een kookboek te lezen gaat je honger ook niet over. Maar een kookboek kan je wel aanzetten om te gaan koken.

Teisho Mei 1 (1992)

door Harada Tangen Roshi, Bukkoku-Ji

Dit is de eerste dag van deze sesshin. Daarom zal ik het hebben over op welke manier je toegang kunt krijgen tot het beoefenen van zazen (meditatie) en over wat de essentie van zazen is.

Eerst de bron van groot geloof.
Groot geloof. 
Diep geloof.

Het groot is niet een 'groot' of een 'diep' wat te beredeneren valt. Het is niet een groot tegenover een klein.
Het is bodemloos groot, het groot wat groots is.
Als je het zou willen vergelijken, als je denkt dat je door het te vergelijken bij nog iets groters kunt uit komen, dan heb je het verkleind, kleiner gemaakt. Dit groot is perfect zonder gebreken. Geloof, geloof in de woorden van Boeddha, het accepteren met je hele hart datgene wat Sakjamuni Boeddha onderwees. Geloven dat de betekenis van dit geloof een geloof zonder condities is, zonder een "maar of als", dat dit geloof een onvoorwaardelijk geloof is.

Vervolgens is er ook nog het woord bron, de bron van groot geloof. 
Bron: De hele wereld, het universum, bodemloze complete waarheid. 
Werkelijk geloven dat Sakjamuni Boeddha zich aan ons openbaart. Zonder beperkingen, daarom zeggen we bron. Wat er ook gebeurt, een rotsvast onwrikbaar geloof. De bron van groot geloof. Geloof waarin? Wat openbaarde Boeddha voor ons?

Als je hier, op deze wereld, als je wordt geslagen, dan is er pijn. 
En deze wereld, die niet te ontkennen valt, is fris en groen.

De 29e is uitgeroepen tot 'Groen Dag', een aardige gedachte. Een veelheid van groen, een groen universum, fris en nieuw. Dit leven, zoals het is, is waarheid zoals het is. Er valt niets aan toe te voegen en niets vanaf te halen.

Onvernietigbaar. Het is zoals het is. Elke dag zoals die zich voltrekt, elk moment zoals het zich voordoet. Ongeacht de vorm, ongeacht hoe het zich aandient. Daarom zeggen we dat ieder wezen, ongeacht groot of klein, wordt geboren als deel van het onlosmakelijk geheel. Bergen en oceanen, één korreltje zand, iedere korrel zand. Ligt deze ene zandkorrel niet in een berg zandkorrels?

Is deze korrel niet in harmonie met alles en iedereen? Is deze korrel zand niet in harmonie met zichzelf? In relatie tot al het andere is het ene geboren. Het ene wordt geboren, komt voort uit een relatie tot alle dingen. De grote oceaan, schep hem op in je hand, druppel na druppel grote oceaan.

De totale oceaan in één druppel water. Elk ding is geboren in relatie tot het andere. Er is niets te vinden, geen enkele vorm, geen enkele gebeurtenis, geen enkel wezen dat zich buiten deze realiteit bevindt. Sommigen zeggen: "Ja, maar ik ben niet afhankelijk van iemand anders." Nee? Waar kom je dan vandaan? Je zit hier nu, beschermd door en dankzij alles in het universum. Je ontvangt alles voor eeuwig en altijd. Ben je soms geen kostbare persoon, een unieke onvervangbare persoonlijkheid? Eén met het geheel, het ene is geboren in relatie tot alles.

De kraai roept "ka, ka", een grappige kleine kraai zingt zijn krassende lied voor ons. Op dat zelfde moment worden we één met het gekras van de kraai. Wat zei Sakjamuni? Sakjamuni zei: alle wezens zijn Boeddha. Maar nu, op dit moment, voel je je van alles gescheiden alles staat op zich en je gaat gebukt onder dualiteit.
Al je lijden en pijn komt voort uit je idee van duurzaamheid, het idee dat alles wat je ziet duurzaam en solide is. 
De pijn is het gevoel niet vrij te zijn.

Met het 'grote ontwaken' verdwijnt de pijn, het besef van dualiteit, het gevoel niet vrij te zijn in een oogwenk. En de bodemloze vriendelijkheid van het universum manifesteert zich aan je. Daarom zei Sakjamuni Boeddha: Alles, alle wezens, niets is onzuiver. Alle wezens, alles is oorspronkelijk en 'Boeddha-wijsheid','Boeddha-natuur'. Boeddha de meester overal en altijd in welke vorm het ook verschijnt, Boeddha is onvernietigbaar, is louter perfectie. Boeddha... dat ben je al, het Boeddhaschap is al van jou, Boeddha de onmetelijke, de onuitputtelijke voorraadkamer, de schatbewaarder. Alles wat je zoekt dat is, is altijd al van jou geweest, totaal, niets ontbreekt. Tja, maar wat moet je er mee, vormt het een probleem voor je?

Wil je er misschien iets aan toevoegen, of er juist iets vanaf halen, of wat wijzigingen aanbrengen? De waarheid, de werkelijkheid, is niet te veranderen. De werkelijkheid is al perfect. Waarheid is perfectie. Dit noemen we Boeddha, alles omvattend. We hebben er vele namen voor, tien eerbiedwaardige namen, tien manieren van het beschrijven van Boeddha, tien expressies. Tien, honderd, biljoen, triljoen, welke naam je er ook voor neemt is goed, 'vrijheid'.

Een vakman is een vakman, is dat niet zo? De knop van de stortbak in het toilet was afgebroken en ik was in de veronderstelling dat ik die wel kon maken. Ik ben er ruim twee uur mee aan het prutsen geweest, eer ik er iemand bijhaalde, die er verstand van had. Hij keek ernaar ging een nieuwe knop halen en had een halve minuut nodig om die te monteren. Zonder enige problemen had hij de stortbak weer gerepareerd. Het kostte hem geen enkele moeite. 
Ik was opgetogen, niets te veel en niets te weinig, precies goed. Ik dacht bij mijzelf: wat een goed voorbeeld van "precies goed" geen onvolkomenheden.

Je kunt natuurlijk met argumenten aankomen dat er bij mij iets niet goed zit omdat ik niet in staat was het zelf te repareren. Zo zit het niet in elkaar. Ik kon het niet repareren, en dat is zo als het is. Een andere keer vroeg men mij een naambord te kalligraferen, en ik kreeg het maar niet voor elkaar. Ik ging naar een naambordenexpert, en voor ik hem goed en wel begroet had, lag er een prachtig gekalligrafeerd bord op zijn werkbank, perfect zonder dat het hem enige moeite had gekost, precies goed.

Alles is Boeddha, Boeddha-wijsheid, Boeddha-natuur, alles.

Misschien zouden we dit niet moeten doen, maar het raakt precies de kern. Laat ik het zo zeggen:

jij, jij bent Boeddha.

Maar het is onmogelijk dit via het denkproces in te zien. Het denken werkt net als een computer. Een computer scheidt en verdeelt alles van elkaar. Denken houdt het ego in stand.

Er bestaat geen mogelijkheid om in taal uit te leggen hoe het zit, maar we proberen het. 
Soms wint iemand de hoofdprijs, 10, 20, misschien wel 25 miljoen. Als je deze rijkdom vergelijkt met de werkelijke schat, dan helpt je dat niet veel om in te zien wat de werkelijke schat is. De werkelijke schat; besteed je soms 5 miljoen aan je ontbijt, of tien miljoen aan je lunch? Het lijkt erop dat zij die zoveel geld hebben het juist vasthouden in plaats van uitgeven. Als we op Takuhatsu (bedeltocht) zijn en de Hart sutra voor een simpel eenvoudig huis reciteren komt er altijd wel iemand naar buiten die wat geld in onze bedelnap gooit.
En als we voor een huis staan met een imposante entree, dan komt er iemand naar buiten om te vertellen dat er niemand thuis is. En meestal is het zo dat hoe meer iemand bezit, des te meer hij er aan vastzit.

He, Je bent een miljardair.  
Alles is altijd in overeenstemming met tijd en plaats altijd precies zoals het moet zijn. Boeddha maakte duidelijk dat elk wezen Boeddha-wijsheid en Boeddha-deugd is, dat elk moment een perfecte manifestatie van Boeddha-wijsheid en Boeddha-deugd is, hier nu op dit moment. Dit is wat recht door zee is. (Het) leven is perfect. Leven, levendig, levend, in overeenstemming met plaats tijd en situatie, wijsheid en deugd, louter perfectie zonder mankeren.
Alle wezens zijn Boeddha, uitgerust met Boeddha-wijsheid en Boeddha-deugdzaamheid. Jij bent de meester, vanaf het beginloze begin tot het eindeloze einde en er is niets anders. Waarom? Je bent alles... en alleen, in de hemel en op aarde... alleen ik... onafhankelijk. Deze ene, alleen en onafhankelijke, hoe wonderlijk, zonder twijfel, zonder moeite, zonder concurrentie, zo helder. De wijsheid van de grote dwaas, heldere wijsheid. Niets wat we kunnen zeggen of uitspreken reikt ver genoeg, en alles wat we zeggen is de kern.
Als de lucht betrekt, oké. Als de zon schijnt, oké. De bergen van Joshino, oké. Jij bent de werkelijke ontluikende bloem.   Als, zoals, nu alles in bloei staat denk ik altijd aan Hichakawa Seichi, die oude man uit Nara. Hij was handelaar in medicijnen. Hij liet bij zijn klanten een volledige medicijnkist achter en kwam deze twee maal per jaar bijvullen.
Negen jaar achtereen nodigde hij mij uit om de kersenbloesems van 'Joshino' te komen bewonderen. En toen hij mij voor de tiende keer uitnodigde, kon ik niet meer weigeren. Ik schreef hem dat ik 10 april zou komen. Hij schreef mij terug dat hij erg ingenomen was met mijn voornemen en dat hij voor goed weer zou bidden. Daarop stuurde ik hem de volgende brief:

"Als de zon schijnt dan is dat goed, als het bewolkt is dan is dat goed, de goede bergen van Joshino".

Jij bent de werkelijke ontluikende bloem. De bloemen bloeien nu overal prachtig. Maar deze bloem valt niet uit elkaar zoals de kersenbloesem, niet in de wind en zelfs niet als het regent. Deze bloem valt niet uit elkaar. De bloem van het leven is onvernietigbaar en vriendelijk. 
Toen ik naar Nara ging waren de kersenbloesems op de berg Joshino prachtig. Nishikawa zei dat ze nu mooier dan ooit tevoren waren. Hij liep met levendige tred door de bergen, zo vol leven, terwijl hij al 80 jaar oud was. Het jaar erop werd hij ziek en moest naar het ziekenhuis. Ik zocht hem op en nam grapefruits mee. Later hoorde ik dat hij aan zijn vrouw had gevraagd om de grapefruits aan een koord boven zijn bed te hangen. Hij had er plezier in om naar de grapefruits te kijken. Hij plukte er elke dag één en genoot van de zoetzure smaak.
Alle wezens zijn Boeddha, met Boeddha-wijsheid en Boeddha-deugdzaamheid. Maar met achterover in je stoel hangen kom je er niet, achterover blijven hangen is niet dit leven, leven. Dit is waar de wortels van groot vertrouwen het veld ruimen voor grote twijfel. Omdat je het op die manier niet meer kunt horen en niet meer in staat bent te zeggen "Yes, alles is waarheid, alles is perfect zoals het is, alles is goed" .
Of niet soms?

En zo rijst vanuit de wortels van groot vertrouwen, grote twijfel op. 
Waarom is het leven zo moeilijk voor mij? Waarom begrijp ik het niet? Deze vragen vreten aan je, beheersen je leven en worden het doel waarvoor je leeft. 
Omdat je het niet als totaal, als geheel slikt: "Ik ben Boeddha". Je weet dat je het nog niet weet. 
Zoek geen uitvluchten en geef niet op, je bent door de vraag bezeten. Een mug die in een ijzeren bal bijt.
Sommigen van jullie denken dat een mug een naar insect is, maar bekijk hem eens van dichtbij. Hij slaat zijn fragiele vleugeltjes uit en duikt onverschrokken op de grote ijzeren bal.
En zo ervaar je het misschien, misschien ervaar je je oefening zo, en als dat zo is dan is daar niets mis mee. Een kleine mug die vanuit gedrevenheid een grote ijzeren bal aanvalt, deze moed, deze ene ademhaling. 
Deze moed, deze gedrevenheid, het zal je tegemoettreden. Je ogen zullen schitteren van dit verlangen en deze gedrevenheid, de grote twijfel. Bijt je vast in deze ene ademhaling. De wortels van het grote vertrouwen, de grote twijfel, en grote vastberadenheid, wat er ook gebeurt, raak niet moedeloos. Als je valt, sta dan weer op.

In de krant stond dat de premier van India gevraagd werd een redevoering te houden op een festival ter herinnering van Ananda, Boeddha's leerling. En dat de premier zei dat hij niet kwam als de leider van India, maar als gelovige, iemand die geraakt was door de leringen van Boeddha. Hij zei: "Ik ben nog steeds een kleuter die vaak struikelt en valt, maar ik kijk op naar de lessen en hoe vaak ik ook val, ik sta weer op". 
En dat herhaalde hij zeven keer, vallen en opstaan, de lessen volgend. Toen ik dit las dacht ik: "de leider van India is een nobel iemand". Vallen en weer opstaan met grote vastberadenheid. Iedereen van jullie hier is gezegend met de zeldzame gelegenheid om hier de hele week geconcentreerd te mediteren. Dit is de eerste dag van deze sesshin en jullie beginnen met 'alleen dit ene doen' en daar ga je mee door. Deze sesshin is deze ene ademhaling, dit ene doen. Alsjeblieft geef alles wat je hebt, alles wat in je is.

SAMEN MET ALLE WEZENS VERWERVEN WIJ HET BOEDDHASCHAP